nieuwsbrief rechtsgeschiedenis - Maart 2012

www.rechtsgeschiedenis.be

 

Woord Vooraf

 

Beste lezer,

In het lijstje mooie herinneringen aan de eerste keer past voor vele rechtshistorici uit de Lage Landen hun allereerste lezing voor de vakgenoten. Het normale forum daarvoor was het Belgisch-Nederlands rechtshistorisch congres. In het geval van ondergetekende ligt dat al twintig jaar in het verleden. Met enige aarzeling werd de reis naar Maastricht ingezet. Eens aangekomen, zorgde de enorm hartelijke ontvangst door Louis Berkvens en Ton Gehlen ervoor dat de zenuwachtigheid verdween. De vriendelijke woorden van de Nederlandse collega’s na de lezing veegden vervolgens alle vooroordelen tegenover de Noorderburen van tafel. Het hoogtepunt was de welgemeende aanmoediging vanwege Tom De Smidt die ik nog steeds als een warme herinnering koester.
De grote namen van de rechtsgeschiedenis hebben de Belgisch-Nederlandse rechtshistorische congressen altijd gebruikt om het aanstormend talent te stimuleren. We moeten deze congressen dan ook in ere houden als het ideale forum voor jonge rechtshistorici om in de eigen taal hun eerste stap te zetten in de rechtshistorische wereld onder het goedluikende oog van hun voorgangers. Het is dan ook met enige blijdschap dat de Courant nu kan melden dat einde dit jaar het volgende congres in de reeks volgt en dat door de goede zorgen van de Tilburgse collega’s die we hier nu graag danken. Het Belgisch-Nederlands congres is echter meer dan een bijeenkomst die jongeren een kans wil geven. Het is ook de ideale gelegenheid om jarenlange inzet en verdiensten voor de rechtsgeschiedenis in de Nederlanden in de bloemetjes te zetten. Bij de vorige passage van de Belgisch-Nederlandse in Tilburg was Trix Jacobs de organisator.  Deze keer zal zij, een steunpilaar van de oud-vaderlandse rechtsgeschiedenis, de gevierde zijn. Voor de jonge garde die haar nog niet goed zou kennen is dat nog een reden te meer om naar Tilburg af te zakken.  Het mooiste eerbetoon is echter niet alleen aanwezig te zijn, maar ook in te gaan op de call for papers die verder in deze nieuwsbrief volgt, want deze ‘grande dame’ van onze rechtsgeschiedenis heeft een ruime interesse die gaat ‘Van Justinianus tot de Duitse bezetting’.

Dirk HEIRBAUT, Bruno DEBAENST & Sebastiaan VANDENBOGAERDE

 

1. Recente Publicaties

  • GRILLI, Antonio, Il difficile amalgama. Giustizia e codici nell'Europa di Napoleone, Frankfurt am Main, Vittorio Klosterman, 2012, XXIV, 680 p.

Dit werk behandelt de implementatie van het Franse recht, eerst in de post-revolutionaire jaren daarna tijdens de napoleontische tijd, toen grote delen van Europa als nieuwe departementen onder Franse heerschappij terecht kwamen. Vanaf 1804 maakte keizer Napoleon Bonaparte de dienst uit. Frankrijk streefde naar een volledige assimilatie: niets was nog zoals voorheen en iedereen was een "citoyen". In de gerechtelijke wereld moesten eeuwenlange tradities, stijlfiguren en denkwijzen wijken voor een modern wetboek. Vooral de Code Civil luidde de doodsklokken over het oude romeinse recht en het ius commune. Voor het eerst zag men zich in Europa geconfronteerd met een eenmakingsbeweging op een continent waar voorheen eigenheid en localiteit heersten. De Franse ambitie bleek echter niet haalbaar.

Door middel van een brede bronnenverzameling, waarbij ondermeer nadruk wordt gelegd op het geannexeerde België, tracht dit werk aan te tonen dat Parijs er niet in slaagde het 'oude recht' te weg te werken. Ondanks de grote eerbied die advocaten en rechters aan Napoleon betoonden, bleven zowel in de rechtbanken als in de praktijk oude wetten en lokale gewoontes overeind. Het recht in Europa bleef alle verwoede inspanningen ten spijt nog steeds verdeeld.


  • LUYTEN, Dirk & ROUSSEAU, Xavier (eds.), Professionals van het recht in de twintigste eeuw : themanummer van de Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis.

De reeks Bijdragen tot de Eigentijdse Geschiedenis houdt er na 24 afleveringen mee op en fusioneert met het Belgisch Tijdschrift voor Nieuwste Geschiedenis. Het laatste nummer is een themanummer geworden over de professionals van het recht. De inleiding is van de hand van Dirk Luyten en Xavier Rousseau, de twee promotoren van de interuniversitaire attractiepool « Sociopolitieke geschiedenis van de Belgische justitie ». Zeven jonge onderzoekers, die voor het merendeel geassocieerd zijn aan dit project, zijn de uitdaging aangegaan om elk een bijdrage te leveren op het terrein van de uitoefening van de rechtspraak in de brede zin van het woord. Er is in het themanummer niet alleen sprake van magistraten, rijkswacht en politie, maar ook van bewakings- en opvoedingspersoneel, belast met de reïntegratie van geïnterneerden. Een aantal van deze functies is in de loop der jaren grondig veranderd en geleidelijk aan geprofessionaliseerd, terwijl ook nieuwe beroepen in het leven werden geroepen. Chronologisch werd gefocust op de twintigste eeuw, meer in het bijzonder -maar niet uitsluitend- aan oorlogen en de nasleep ervan.  

Inhoudstafel :

Rudi Van Doorslaer
Bij het laatste nummer van de BEG
Dirk Luyten & Xavier Rousseaux
Algemene inleiding
François Welter
Quand l'intérêt public se heurte aux obstacles institutionnels et matériels
Une police judiciaire près les parquets, solution aux défis de la police judiciaire en Belgique (1830-1922) ?
Mélanie Bost
Un exercice discret de purification
"L'autoépuration" de la magistrature belge après la Première Guerre mondiale
Eva Schandevyl
Walter Ganshof van der Meersch, een topmagistraat in zijn professionele en maatschappelijke context
Een kijk op het Belgische gerecht in de twintigste eeuw
Veerle Massin
De la sœur-surveillante à l'éducatrice laïque
Un personnel voué aux filles de justice (Bruges, 1922-1965)
Kristen Peters
Les abandons de poste dans la magistrature lors de la Seconde Guerre mondiale
Jonas Campion
Être gendarme en Belgique occupée 
Droits et devoirs d'une profession au regard de la répression pénale d'après-guerre (1944-1950)
Helen Grevers
De opsluiting van collaborateurs als proeftuin voor penitentiaire vernieuwing
Het Belgische en Nederlandse gevangeniswezen tussen 1946 en 1950

 

Het themanummer kost 22 euro (verzendingskosten inbegrepen) en kan besteld worden bij willem.erauw@cegesoma.be.                

 

  • NEVE, Paul L., De dertiende-eeuwse schepenoorkonden van Maastricht en Sint-Pieter, met enige latere transfixen, alsmede een schets van het juridisch statuut van onroerend goed te Maastricht, Werken LGOG 21, Maastricht, 2012, 384 p.

Op 31 maart 2012 verschijnt voor het eerst sedert decennia in de serie Werken van het Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap een editie van historische bronnen. Het betreft alle bekende akten die van de schepenen van Maastricht en Sint Pieter zijn uitgegaan tussen 1253 en 1300, in totaal zo'n honderddertig. Deze akten werden uitgevaardigd door de schepenen om de verkoop en overdracht van onroerend goed of het vestigen van rechten, vaak renten, op percelen vast te leggen. De akten bevatten de namen van de schepenen, de partijen, de namen van belendende eigenaren en tal van toponiemen (straatnamen, veldnamen). De akten zijn dus van groot belang voor de topografie van Maastricht, omdat zij de oudste vermeldingen van straten en gebouwen bevatten. Daarnaast geven zij inzicht in rechtshistorische fenomenen ten aanzien van onroerend goed. De geschiedenis van Maastricht uit de hoge middeleeuwen is voornamelijk aan de hand van deze schepenakten te bestuderen. En ook genealogen kunnen hun voordeel doen met de in de akten genoemde personen.

Enkele oorkonden van de schepenen van Sint-Pieter uit 1294 zijn de oudste die in het Middelnederlands zijn geschreven. Alle andere zijn in het Latijn. Om deze akten toch toegankelijk te maken voor elke belangstellende in het verleden van Maastricht worden alle oorkonden tweetalig in twee kolommen gepubliceerd. De linker kolom bevat de originele Latijnse tekst, de rechter kolom een vertaling in het Nederlands.

De oorkonden worden nader ontsloten door middel van een index op persoons- en plaatsnamen en met behulp van een zakenindex. Aan de bronnenuitgave gaat een uitvoerige inleiding vooraf over de schepenen van Maastricht, de door hen uitgevaardigde oorkonden en over diverse aspecten van rechten op onroerend goed.

Het boek wordt gepresenteerd op de Vriendendag 2012 van het Regionaal Historisch Centrum Limburg te Maastricht.

2. Call For Papers

  • Des Pays à l'Etat, pour une histoire de la souveraineté - Dijon (18-19 mei 2012)

In de voormalige hoofdstad van het hertogdom Bourgogne organiseert de Société d'histoire du droit et des institutions des Pays flamands, picards et wallons op 18 en 19 mei 2012 de 'Journées internationales d'histoire du droit et des institutions'. Op dit tweedaags internationationaal colloquium kan u een presentatie geven die tussen de 20 en 30 minuten tijd in beslag neemt. Gelieve voor 15 april 2012 de titel van uw presentatie aan Tanguy Le Marc'hadour door te geven. Dat kan elektronisch via tanguy.lemarchadour@univ-artois.fr of via post op Faculté de droit de Douai, rue d'Esquerchin, 59500 Douai, France.

  • New Perspectives on Locatio Conductio in Roman Law - Edinburgh (6-8 juni 2012)

In the nearly 100 years since the publication of Emilio Costa’s La locazione di cose nel diritto romano (1915), the first monograph of the twentieth-century on letting and hiring in Roman law, modern understanding of this contract has changed significantly. The reasons for this are mainly twofold. First, scholars of Roman law, while still largely engaged in purely dogmatic investigations of the origins and development of legal rules and of the contributions of individual Roman jurists to this process, are slowly becoming more aware of the contexts in which these rules operated and their relation to Roman society such as, for example, in the work of Bruce Frier (Landlords and Tenants in Imperial Rome (1980)) and Dennis Kehoe (Investment, Profit and Tenancy: the Jurists and the Roman Agrarian Economy (1998)), to name but a few. In second place, the publication in 1999 of Roberto Fiori’s La definizione della ‘locatio conductio’ (1999) comprehensively transformed modern understanding of the conceptual structure of this contract and finally laid to rest the much debated issue of the “trichotomy”. The aim of this conference is to bring together scholars with an interest in locatio conductio in Roman law (whether in Roman private or public law) to explore new insights (dogmatic, social, economic) into the origin and growth of this contract.

Deadline voor de papers: 30 maart 2012

De abstracts stuurt u op naar Dr. Paul J. du Plessis (p.duplessis@ed.ac.uk). Hij is ook de contactpersoon om nadere informatie te bekomen over de conferentie.

 

  • Recht en rechters in de Lage Landen - Tilburg (13-14 december 2012)

    Het Belgisch-Nederlands rechtshistorisch congres is inmiddels een klassieker in de rechtshistorische wereld in België en Nederland. In 2012 zal het congres plaatsvinden in Tilburg. Het congres wordt georganiseerd volgens de vertrouwde formule.

    Maar tegelijk vormt dit congres ook een gelegenheid om hulde te brengen aan een van onze vooraanstaande collega’s. In 2012 gaat professor Trix van Erp-Jacobs formeel met pensioen als universitair hoofddocent bij de Tilburgse rechtenfaculteit. Trix van Erp-Jacobs is sinds vier decennia verbonden geweest aan deze faculteit en is in al die jaren een sterkhouder geweest van de Brabantse en Nederlandse rechtstgeschiedenis. Sinds 2008 is zij ook bijzonder hoogleraar Oudvaderlands Recht op de leerstoel ingericht door de Stichting Oudvaderlands Recht. Haar onderzoek heeft zich met name gericht op de Brabantse rechtsgeschiedenis en de geschiedenis van rechtsprekende instellingen. Daarom krijgt het Belgisch-Nederlands rechtshistorisch congres in 2012 het thema ‘Recht en rechters in de Lage Landen’ mee, maar abstracts voor papers over alle rechtshistorisch relevante thema’s zijn welkom.

    Wij nodigen u bij deze van harte uit om een abstract voor een paper in te dienen. Wij ontvangen uw abstract (maximaal 400 woorden), vergezeld van een kort academisch curriculum vitae graag voor 1 juni 2012. Stuur het abstract naar r.m.h.kubben@tilburguniversity.edu. Zoals gebruikelijk wordt daarbij voorrang gegeven aan jonge onderzoekers die hun onderzoek willen voorstellen.

    Voor het congres zal geen inschrijfgeld geheven worden. Bij inschrijving kunt u wel aangeven deel te willen nemen aan de lunches op donderdag en vrijdag en het congresdiner op donderdag, waarvoor de kostprijs in rekening gebracht zal worden.
    De voertaal op het Belgisch-Nederlands rechtshistorisch congres is Nederlands, maar wie het Nederlands onvoldoende meester is, mag de voordracht ook in het Engels, Frans of Duits houden. Vermeld een afwijkende taal in uw abstract.
    Het programma, het inschrijfformulier en nadere informatie zullen tijdig via de gebruikelijke media en de website van het Tilburgse departement Publiekrecht, Encyclopedie en Rechtsgeschiedenis (http://www.tilburguniversity.edu/legal-history) bekendgemaakt worden.
 

3. Kalender

De zesde en laatste lezing in de reeks 'Rechtsgeschiedenis in de Caraïben' behandelt de rol van Afro-Caraïbisch volksgeloof in de 19de en 20ste eeuws. Hoe werden voodoo, brua of andere vormen van volksgeloof aangewend om processen te beïnvloeden. Of werden ze als een apart systeem van geschillenbeslechting gebruikt? Tijdens deze lezing zullen vergelijkingen gemaakt worden met de rol van Curacao Brua and gelijkaardige vormen van Afro-Caraïbisch geloof.

Dr. van der Velden wordt ingeleid door dr. Aart G. Broek, die recentelijk een werk over de geschiedenis van de politie op de Nederlandse Caraïben publiceerde. Vanaf 19u15 bent u welkom in de Bynkershoek Academy. Gezien de beperktheid van het aantal zitplaatsen, gelieve uw komst per mail te laten kennen: caribbeanlectures@bynkershoek.eu.

 

Op 16 maart om 17u30 organiseert de "Edinburg Roman Law Group" een lezing waarop prof. Andreas Thier zal spreken over 'The Prince's Power over Money and Medieval Canon Law". Deze lezing gaat door in de Lorimer Room, Old College, University of Edinburgh. Indien u deze presentatie wil bijwonen, wordt het op prijs gesteld om dr. Paul du Plessis via p.duplessis@ed.ac.uk van uw komst op de hoogte te brengen.

 

In het kader van de conferentiereeks 'La Justice en Images', in organisatie van het Centre d'Histoire Judiciaire van de Université Lille 2, geeft professor Alain Wijffels een presentatie met als titel "Justice et gouvernance publique : buon (e cattivo) governo à Sienne au Moyen Âge, gutes Regiment à Danzig aux Temps Modernes". Dit gaat door op 16 maart 2012 om 10u30, opnieuw in de Salle Guy Debeyre van de rechtenfaculteit. Voor praktische vragen of om uw komst te melden kan u contact opnemen met mevr. Sophie Deroubaix.

 

Vanaf heden kan u het programma consulteren en indien het u weet te bekoren kan u zich registreren voor de negende conferentie in deze reeks waarin de Middeleeuwse maatschappij centraal staat. Meer specifiek zal de relatie tussen het toenmalige recht en de afhandeling van conflicten, zowel binnen als buiten de rechtbank , worden belicht. Het doel is om uit te klaren hoe juridische conflicten in verschillende periodes en op verschillende plaatsen werden opgelost. Meerdere thema's komen aan bod zoals de verhouding tussen regelgeving en rechtspraktijk, de geschillenbeslechtende overheden, de verhouding tussen geschreven recht en gewoonterecht en geschillenbeslechting volgens het geleerde recht.

 

  • 18-19 Mei 2012 - International colloquium 'Des Pays à l'Etat, pour une histoire de la souveraineté' (Dijon)

Dit colloquium werd reeds bij de call for papers aangekondigd. Het is nu al mogelijk om u in te schrijven voor deze bijeenkomst via het inschrijvingsformulier. U kan aangeven aan welke dagen u deelneemt en welke maaltijden u nuttigt. Inschrijven kost €50, terwijl het diner op vrijdag €40 kost. Er is eveneens een hotellijst opgesteld ten einde gemakkelijker accomodatie te vinden.

 

Deze bijeenkomst is onderdeel van een project gesteund door de Belgische federale overheid en gecoördineerd door het SOMA. Vandaag zien veel landen in Afrika, Azië en Latijns-Amerika zich geconfronteerd met de nasleep van dictaturen, (burger)oorlogen, repressie en onnoemelijk veel bloedvergieten. Ten einde een stabiele maatschappij op te bouwen, ontwikkelden deze landen zogenaamde 'Transitional Justice Strategies" om het traumatische verleden te verwerken. In Europa kreeg men in de periode 1945-2000 ook met dergelijke vraagstukken te maken. Deze lange periode stelt ons in staat om de evoluties en de effecten van transitional justice te bekijken. Een team van vijftien historici en politieke wetenschappers hebben negen Europese landen van naderbij bekeken. De initiator van het project, Luc Huyse, maakte op basis daarvan een algemeen verslag waarbij tegenstellingen en gelijkenissen worden ontwaard.

De historische analyse en de lessen die daaruit getrokken werden, staan centraal tijdens de presentaties en discussies op het symposium. Een panel van vijf ervaringsdeskundigen uit het 'Global South' krijgt een centrale plaats.

Alles gaat door in het Egmontpaleis te Brussel. Hoewel gratis, is inschrijven verplicht. Gelieve uw naam te laten registreren via het e-mailadres: lut.vandaele@cegesoma.be. Twee weken voor het congres zal u gevraagd worden om uw komst te bevestigen.

 

  • 9 - 10 Juli 2012 - Second Biennial Conference of the European Society for Comparative Legal History (Amsterdam)

Zoals al eerder verscheen gaat op de campus van de Amsterdamse Vrije Universiteit de tweede conferentie van het ESCLH door. Het thema is "Comparative Legal History - Definitions and Challenges: how do we delineate the landmarks which fruitful legal historical comparison requires and which are the specific problems that a comparative-historical approach of the various branches of law may encounter?" maar er zijn ook twee subthema's namelijk Fascist Criminal Law (coördinator Stephen Skinner) en Corporate Law (coördinator Dave De ruysscher). Tot 11 juni 2012 kan u zich voor dit congres inschrijven via de website: http://www.rechten.vu.nl/comparativelegalhistory. De prijs bedraagt €100 voor niet-leden en €50 voor studenten en doctorandi. Leden van het ESCLH kunnen gratis deelnemen.

 

  • 18-22 September 2012 - Congres 'Reception of Law' (Oxford)

Het voorlopig programma en het registratieformulier voor de 66ste bijeenkomst van de Société International Fernand de Visscher pour l'Histoire des Droits de l'Antiquité (SIHDA) zijn beschikbaar gesteld. Het thema is 'Reception of Law' en is bewust breed gehouden. Hoewel elke bijdrage over receptie in welke vorm dan ook worden opgenomen, zijn deze over de receptie van het romeinse recht na 1100 zeer welkom. Op de laatste dag zijn excursies voorzien, waarover later meer.

Het congres gaat door in St Catherine's College en het is zelfs mogelijk om er te verblijven. In het licht daarvan wordt aangeraden een pakket te kiezen en deze zo snel mogelijk te betalen. Verblijf op het college maakt het de organisatie makkelijker om alles in goede banen te leiden.

Het registratieformulier kan elektronisch worden ingevuld en dient teruggestuurd aan fellows.secretary@all-souls.ox.ac.uk. U kan natuurlijk ook zelf het formulier invullen en terugfaxen naar het Fellows' Secretary op het nummer +44 1865 279299. Indien u via de postduif wil werken, stuurt u het ingevuld formulier naar volgende coördinaten: All Souls College, OX1 4AL, Oxford, UK.

 

 

4. Varia

  • Onderzoeksplaatsen Max Planck Institut Frankfurt

The Junior Research Group "Canon Law, Moral Theology and Conflict Resolution in the Early Modern Period" within the LOEWE Research Focus "Extrajudicial and Judicial Conflict Resolution" (Frankfurt am Main) is seeking to employ, to start 01.08.2012, four Doctoral Research Fellows (E 13/2 TVöD-Bund) settled at the Max Planck Institute for European Legal History, for a limited period to 31.12.2014.
The members of the Junior Research Group will be expected to collaborate with the other participants in the LOEWE Research Focus, which is a joint, interdisciplinary research project supported by the Johann Wolfgang Goethe University, the Max Planck Institute for European Legal History and the University of Applied Sciences in Frankfurt am Main. The LOEWE Project is funded as part of the State of Hessen's Offensive for the Development of Scientific and Economic Excellence. You will find more information on the LOEWE Research Focus on www.konfliktloesung.eu. It pursues the interdisciplinary and international analysis of conflicts and conflict resolution from a comparative, historical, and contemporary perspective.

Junior Research Group Project: The Junior Research Group aims to investigate the role played by canonists and theologians in the resolution of conflicts in the early modern age (ca. 1450-1650). The involvement of the Catholic Church in legal affairs, in the regulation of business and in dispute settlement will be examined from Max-Planck-Institut für europäische Rechtsgeschichte ·Hausener Weg 120 · D-60489 Frankfurt am Main 2 various perspectives: jurisprudence, court practice and ethnology. The actual PhD project that successful applicants end up doing will be worked out in dialogue between the doctoral fellow and the junior research group leader. Particularly welcomed are projects on the northern European roots of the so-called School of Salamanca (e.g. Conrad Summenhart), on the use of the legal teachings of the Catholic theologians in practice (e.g. the Jesuit colonies in South America), on the relationship between forum internum and forum externum (e.g. within the Church's own jurisdiction or regarding the influence of penitential literature on the decisions of the English Court of Chancery). However, candidates are invited to submit any research proposal that fits into the main theme of the Junior Research Group "Canon Law, Moral Theology and Conflict Resolution in the Early Modern Period".

Job Requirements and Role: The applicant will hold a master's degree (M.A.) or equivalent qualification in Law, History, Theology, Philology, Philosophy, Anthropology or a related discipline. Reading knowledge of Latin is required. The Doctoral Fellow will develop his/her own research project under the supervision of the Junior Research Group Leader. He/she is an independent scholar eager to work in an international and interdisciplinary environment. Willingness to collaborate with the other members of the Junior Research Group and the other participants in the LOEWE-Project is essential. We offer a stimulating environment for high quality research, a large support team and career development services. Frankfurt am Main is a top place to live with around 800,000 people choosing to make their home there. The LOEWE Research Focus "Extrajudicial and Judicial Conflict Resolution" attempts to employ a balanced proportion of female staff. We therefore particularly encourage women to apply. Furthermore, the LOEWE Research Focus "Extrajudicial and Judicial Conflict Resolution" makes efforts to employ severely disabled people. We explicitly hope to receive applications from the severely disabled.

Please send the electronic version of your application to personal@rg.mpg.de, by 01.04.2012. For further institutional information about the Junior Research Group, please contact Mr. Andreas Karg, Managing Director of the LOEWE Research Focus (karg@jur.uni-frankfurt.de), or find more information on the Research Focus under: www.konfliktloesung.eu.

Met vriendelijke groet,

Dirk Heirbaut,
Bruno Debaenst,
Marlies Eggermont,
Sebastiaan Vandenbogaerde.


M.m.v.

Wim Decock
Frederik Dhondt
Alain Wijffels

Wilt U bepaalde vragen, mededelingen of aankondigingen van congressen, boeken e.d. over rechtsgeschiedenis of Romeins recht via deze lijst laten verspreiden , mail dan naar een van de editors:

Dirk Heirbaut
Bruno Debaenst
Sebastiaan Vandenbogaerde

De voorgaande nieuwsbrieven kan U vinden op: www.rechtsgeschiedenis.be

Deze boodschap is U toegezonden omdat uw emailadres voorkomt in de lijst van ca. 400 rechtshistorische belangstellenden die bijgehouden wordt door het Instituut voor Rechtsgeschiedenis van de Universiteit Gent. Komt uw naam bij vergissing in deze lijst voor en wilt U geen verdere mails over rechtsgeschiedenis ontvangen, stuur dan een e-mail naar de redactie. Uw naam zal dan uit de lijst verwijderd worden. Mogen wij de abonnees van de nieuwsbrief vragen steeds de wijziging van hun emailadres mee te delen.