nieuwsbrief rechtsgeschiedenis - December 2011

www.rechtsgeschiedenis.be
Recente Publicaties - Call For Papers - Kalender - Varia
 

Woord Vooraf

 

Une nuit aux archives - rechtshistorisch theater in Rijsel

Beste lezer,


We durven het wel eens vergeten, maar ook Noord-Frankrijk behoort eigenlijk tot de Lage Landen en zeker voor de rechtsgeschiedenis heeft dat zijn belang. In Rijsel bevindt zich namelijk het grootste rechtshistorisch instituut van Frankrijk. Het Centre d’histoire judiciaire met een zeer actief team -dat weldra versterking krijgt van de voor onze lezers al evenmin onbekende Alain Wijffels- staat onder leiding van Serge Dauchy. Zijn collega, Véronique Demars-Sion mag ondertussen vice-rector van de universiteit Lille II zijn, dat houdt haar echter niet tegen om ook mooie rechtshistorische initiatieven op het getouw te zetten. Een voorbeeld daar van is een rechtshistorisch toneelstuk dat weldra bij de Noord-Franse middelbare scholen zal langsgaan. Het verhaal begint in de Archives départementales du Nord in Rijsel. Archivaris Bérénice is nog laat aan het werk, krijgt schrik door rare geluiden en belt in allerijl de politie. Kort daarna ontdekt ze een indringer, de student rechtsgeschiedenis Alexandre die zich had laten opsluiten in het gebouw. De termijn om zijn thesis in te leveren nadert en ’s nachts is het nu eenmaal rustig werken... Van dat laatste komt echter niet veel terecht, want Bérénice en Alexandre beginnen te discussiëren over hun gezamenlijke liefde: het Parlement de Flandre en zijn archieven. Ondertussen komt commissaris Gabineau toe en Bérénice en Alexandre hebben al de moeite van de wereld om hem ervan te overtuigen dat Alexandre geen dief is, maar wel een student met passie voor de rechtsgeschiedenis. De commissaris laat zich niet zomaar overtuigen, maar Bérénice en Alexandra geven zich al evenmin gewonnen. De nacht verandert in een les rechtsgeschiedenis voor de arme commissaris. Voortdurend confronteren de twee archieffanaten hem met alweer een belangrijk stuk over een interessante zaak. Perfecte kennis van de rechtsgeschiedenis gaat hand in hand met schitterende humor. Wie niet bezwijkt voor de rechtsgeschiedenis na het zien van dit stuk, zal niettemin kunnen lachen. Kortom, een schitterend initiatief waarvoor we onze Rijselse collega’s feliciteren. Misschien komt er nog een voorstelling voor het grote publiek en dan zullen we zeker niet nalaten onze lezers daarop te wijzen. Wie weet, misschien acht iemand dit voor herhaling vatbaar met bv. de Raad van Vlaanderen of de Hoge Raad van Holland en Zeeland in de hoofdrol. Dit gezegd zijnde, de thesis van Alexandre was blijkbaar nog niet klaar, maar die van Wim Decock uit Leuven wel. Aanstaande donderdag verdedigt hij zijn proefschrift (zie daarover verder meer). Wie hem al heeft horen spreken, weet dat een hoog niveau alvast gegarandeerd is. En, er zal ook gelachen worden, misschien nog niet tijdens de verdediging, maar zeker daarna. 

Dirk HEIRBAUT, Bruno DEBAENST & Sebastiaan VANDENBOGAERDE

 

1. Recente Publicaties

   

 
  • BERMAN, Harold, Droit et révolution, Paris, Fayard, 2011, 806 p.

Met deze Franse heruitgave van Bermans (1918 - 2007) werk Law and revolution: the Impact of the Protestant Reformations on the Western Legal Tradition wordt de Franse Revolutie in verband gebracht met de evangelische passie van Luther en Calvijn. Deze herinterpretatoren van de bijbel gaven een onverwachte gewicht van het protestantisme in de vorming van de Europese staten, meer bepaald Duitsland en Engeland. Op die manier ontstaat een andere politiek die zich afzet tegen de katholieke erfenis.

Berman heeft de capaciteit om de lezer die verzandt in een overvloed van literatuur over sociale kwesties vlot te trekken. Hij beoefent de interdisciplinariteit als geen ander. Hij is in staat om de rechtsgeschiedenis in verband te brengen met de theologie, de liturgie en de kunst.

2. Call For Papers

Hierbij verwijzen we graag nog eens terug naar de Rechtshistorische Courant van augustus 2011. De conferentie is de negende in een interdisciplinaire reeks die zich richt op nieuwe benaderingen voor de studie van het middeleeuwse recht en de juridische praktijk. De komende negende conferentie zet dit elan voort door verschillende aspecten van de relatie tussen wet en de behandeling van conflicten binnen en buiten de rechtbanken in het middeleeuwse samenlevingen te behandelen. Collega's binnen het gebied van de middeleeuwse rechtsgeschiedenis of wetenschappers wiens onderzoek bepaalde deelaspecten van het thema raakt kunnen voorstellen indienen en die tijdens een twintig minuten durende presentatie uiteenzetten.

Titel, een abstract van 200-250 woorden en een kort CV, kunnen per e-mail naar een van de leden van het organiserend comite (Helle.Vogt@jur.ku.dk of pa@jura.au.dk) worden gestuurd en dat voor de deadline van 15 december 2011.

 

Het jaarlijkse forum voor de jonge rechtshistorici gaat voor de achttiende keer door. Deze keer vormt van 30 mei tot 2 juni 2012 de Oostenrijkse hoofdstad Wenen de setting waar jonge rechtshistorici hun bevindingen kunnen delen binnen het thema “Making things legal”: Law-making and procedural reality in the European legal traditions". Geïnteresseerden kunnen vergezeld van hun CV een abstract van maximum 2000 woorden in het Engels of het Duits opsturen en dat voor 31 december 2011 op het mailadres: forum2012@aylh.org. Deelname kost €75 voor zij die een presentatie verzorgen, andere betalen €100. Meer informatie kan gevonden worden op de website van het Forum: http://www.aylh.org.


Global History, World History, Imperial History, Atlantic or Pacific History: the variety of transnational historiography is growing ever larger. Still, in legal history, these global perspectives seem to be rare. There are some traditions of transnational legal historiography such as ‘European Legal History’, ‘Derecho Indiano’, or the history of the ‘Western Legal Tradition’, to name but a few. But legal historians have not yet taken up the challenge that lies in developing global perspectives on legal history, and getting more involved with the theoretical debates about the analytical tools to describe and analyze the complex processes of entanglement in Global History. Concepts currently discussed in this field - like ‘mestizaje’, ‘hybridisation’, ‘(g)localization’, ‘translation’ - could be fruitfully contrasted with established visions on entanglement processes in legal history or comparative law like ‘reception’, ‘transfer’ or ‘transplant’. Processes of normative entanglement within Europe could be contrasted with those observed in intercultural contexts.
In light of this, there seems to be an urgent need for a reflection on the analytical and heuristic value of such terms for legal history. It could lead to an understanding, or at the very least to a raised awareness of the images and models associated with these concepts but also of the epistemic risks inherent in the multitude of images and metaphors for the description and analysis of entanglement processes. The discussion of these questions appears all the more important given that the work of legal history does not only depend on the accuracy of its analytical instruments but that it could offer concepts developed from historic-empirical research to the discourse on global normative orders, especially in social and legal sciences.

The Max Planck Institute for European Legal History will discuss these questions within the framework of a conference in Frankfurt and a panel discussion at the 39th Rechtshistorikertag (Conference of Legal Historians) in Lucerne/Switzerland.

We ask all interested colleagues to submit proposals for approximately 20-minute contributions to these events which deal with the analysis of the above-described questions on the basis of case studies of (legal) history.

Please submit your proposals by 15 December 2011 in the form of an abstract of approximately 6,000 characters (including spaces = 2 A4 pages) in English or German. Please submit the proposals electronically and with a short CV to: sekduve@rg.mpg.de. We will select a small number of contributions for the 39th Rechtshistorikertag (Conference of Legal Historians) in Lucerne (2-6 September 2012) and, if applicable, a larger number for a conference at the Max Planck Institute for European Legal History in Frankfurt am Main, (planned in the week of 20 August 2012) by 15 January 2012.
The elaborated version of the contributions for both events should be on hand on 1 July 2012 in order to make them available to the participants of the events. A comprehensive English abstract is to be added to any German language publication. It is foreseen that selected contributions will be published after peer review.

The Max-Planck Institute will provide accommodation for both conferences. It may be possible to obtain financial aid or even full coverage for travel expenses.

For questions and any further correspondence, please contact Ms. Nicole Pasakarnis, Email: sekduve@rg.mpg.de.

 
  • 39. Deutscher Rechtshistorikertag (2 - 6 September 2012): Call for posters

Op deze bijeenkomst is het voor elk rechtshistorisch onderzoeker mogelijk om zijn/haar onderzoek uit de doeken te doen tijdens een postersessie. Via deze poster kan informatie worden uitgewisseld over lopende dan wel sinds kort afgeronde projecten. Alle thema's zijn toegelaten, maar de plaatsen zijn beperkt. Omdat het principe 'first come, first served' geldt, sturen geïnteresseerden best zo snel mogelijk en liefst voor het einde van februari 2012 een mail naar rechtshistorikertag@unilu.ch. In de mail geeft men best aan waarover de poster handelt. Meer praktische informatie kan ook op www.rechtshistorikertag.de worden gevonden.

 

3. Kalender

 

Op donderdag 8 december verdedigt Wim Decock zijn proefschrift "Theologians and contract law: the moral transformation of the Ius Commune (ca. 1500 - 1650)" met het oog op het behalen van de graad van doctor in de Rechten (KU Leuven) en de graad van dottore di ricerca in Diritto europeo su base storica-comparatistica (Università Roma Tre). Wim Decock begon zijn onderzoek als Marie Curie Early Stage Training Fellow aan het Max-Planck-Institut für europäische Rechtsgeschichte in Frankfurt/Main (2006-2007), het Istituto Italiano di Scienze Umane in Firenze (2007-2008) en de École des Hautes Études en Sciences Sociales in Parijs (2008-2009). Sedert 2009 is hij werkzaam als aspirant van het FWO aan de Afdeling Romeins Recht en Rechtsgeschiedenis. In 2011 was hij als Visiting Researcher verbonden aan Harvard Law School.

De verdediging gaat door in auditorium Oude Molen, Arenbergkasteel vanaf 17u. Aansluitend is een receptie die doorgaat in de Prinsessenkamer en Croyzaal. Het wordt op prijs gesteld om uw aanwezigheid te melden via wim.decock@law.kuleuven.be.
  • 16 December 2011 - Congres 'Law and Equity: Approaches in Roman and Common Law'(Leiden)

Op 16 december 2011 organiseert het Leidse dispuut voor Romeins recht en Europese rechtsgeschiedenis Philips van Leyden ter ere van zijn 50 jarig bestaan het congres Law and Equity; Approaches in Roman and Common Law.
De interactie tussen het ius civile en het ius praetorium heeft op dezelfde wijze het Romeinse recht beïnvloed, als de interactie tussen Law en Equity het Anglo-Amerikaanse recht. Tijdens dit congres wordt stilgestaan bij deze opvallende gelijkenis in structuur tussen beide rechtsstelsels. Twee historische introducties zullen worden gevolgd door een aantal lezingen over het materiële recht.
Voor meer informatie: www.lawandequity.nl

 

De causeriereeks van 2011 zit er bijna op. Er wordt afgesloten met dr. Magnus Ressel (Ruhr-Universität Bochum/Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne). Op deze gelegenheid zal hij een aspect uit zijn dissertatie Zwischen Sklavenklassen und Türkenpassen. Nordeuropa und die Barbaresken toelichten. Hij zal iets meer vertellen over de islamitische zeerovers die, gesteund door de autoriteiten in de Maghreblanden, tijdens de vroegmoderne tijd de handel in mediterrane wereld verstoorden. Het leidde er uiteindelijk toe dat de Europese zeemachten een oorlog startten tegen de zeerovers en hun broodheren. Wie meer wil weten over deze spannende episode in de geschiedenis van het internationaal maritiem recht komt op 19 december a.s. om 17u naar het vergaderlokaal op de tweede verdieping van de Gentse vakgroep Grondslagen en Geschiedenis van het Recht, universiteitstraat 4 te Gent. Het aanmelden van uw komst via Karin.Pensaert@UGent.be wordt ten zeerste op prijs gesteld.

 

Op woensdag 11 januari 2012 gaat in het SOMA het internationaal colloquium door over 'Transitional Justice' en dat in het kader van het project 'Transitional Justice after War and Dictatorship. Learning from European Experiences'. Het SOMA werkt in dit project samen met de FOD Buitenlandse Zaken en prof. em. Luc Huyse. Het congres wil een forum bieden voor de experten die in dit project bezig zijn. Inschrijven is gratis, maar het wordt aangeraden om via nico.wouters@cegesoma.be uw komst te melden.

 

Dit congres wordt georganiseerd door l'Ecole de droit de Sciences Po. Het idee van deze conferentie bestaat er in om het antropologische werk van enkele auteurs te bekijken in het kader van het recht. Het verzamelen van etnografische gegevens bestaat niet ​​op zichzelf. Altijd en overal wordt het bepaald door de voorstellingen die de werkelijkheid al ordenen. De juridische intelligentie van de mens hangt samen met de projectie van bepaalde opvattingen van sommige auteurs die bijdragen tot de praktische kennis. Deze eerste bijeenkomsten worden gewijd aan een aantal auteurs en thema's die het rechtsantropologisch gedachtengoed determineerden. U bent op 13 januari van harte welkom in Parijs, Salle Georges Lavau.


  • November 2012 - Workshop 'Social history of communities'

Het onderzoeksprogramma 'Social history of communities' van het N.W. Posthumus Instituut (http://www.hum.leiden.edu/posthumus/research/social-history-of-communities.html) richt eind november 2012 (voorlopige datum vrijdag 30 november) een workshop in voor Nederlandse en Belgische historici, rechtshistorici en juristen die op het kruispunt van sociale geschiedenis en rechtsgeschiedenis werken. Tijdens de workshop zal onderzoek dat nog in de fase van plannen verkeert alsook reeds verder gevorderd onderzoek binnen een brede chronologische afbakening van de middeleeuwen tot en met de negentiende eeuw worden gepresenteerd. De workshop zal fungeren als forum om onderzoek uit te dragen, en een toenadering tussen sociaal historici, rechtshistorici en juristen mogelijk maken.
Wie belangstelling heeft om hieraan deel te nemen kan hiervoor mailen naar Griet.Vermeesch@vub.ac.be, met specificatie van de aard van het te presenteren onderzoek.
 

4. Varia


Met vriendelijke groet,

Dirk Heirbaut,
Bruno Debaenst,
Sebastiaan Vandenbogaerde.


M.m.v.
Chris Coppens
Frederik Dhondt
Margreet Duynstee
Sjoerd Faber
Rik Opsommer
Alain Wijffels

Wilt U bepaalde vragen, mededelingen of aankondigingen van congressen, boeken e.d. over rechtsgeschiedenis of Romeins recht via deze lijst laten verspreiden , mail dan naar een van de editors:

Dirk Heirbaut
Bruno Debaenst
Sebastiaan Vandenbogaerde
Sjoerd Faber
Rik Opsommer
Margreet Duynstee
Chris Coppens

De voorgaande nieuwsbrieven kan U vinden op: www.rechtsgeschiedenis.be

Deze boodschap is U toegezonden omdat uw emailadres voorkomt in de lijst van ca. 400 rechtshistorische belangstellenden die bijgehouden wordt door het Instituut voor Rechtsgeschiedenis van de Universiteit Gent. Komt uw naam bij vergissing in deze lijst voor en wilt U geen verdere mails over rechtsgeschiedenis ontvangen, stuur dan een e-mail naar de redactie. Uw naam zal dan uit de lijst verwijderd worden. Mogen wij de abonnees van de nieuwsbrief vragen steeds de wijziging van hun emailadres mee te delen.